ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ - ΠOΛITIΣMOΣ
Hμερομηνία δημοσίευσης: 27-06-10
Της Μαριας Pηγουτσου
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_1_27/06/2010_405751
Λεπτοδουλεμένα διαδήματα, απεικονίσεις της Αφροδίτης, του Διόνυσου και της Αριάδνης σε αριστοτεχνικά σμιλεμένα χρυσά βραχιόλια και δαχτυλίδια, δράκοι που στρογγυλοκάθονται σε λεπτούτσικα σκουλαρίκια, χτένες από πολύτιμο ελεφαντόδοντο, είναι κάποια μόνο από τα εντυπωσιακά εκθέματα που απλώνονται σε μια σκοτεινή, φειδωλά φωτισμένη αίθουσα του Μουσείου Τέχνης της Ομοσπονδιακής Γερμανίας στη Βόννη. Πρόκειται για ένα μικρό τμήμα από τους θησαυρούς που έφερε στο φως η ανασκαφική ομάδα υπό τον ελληνικής καταγωγής αρχαιολόγο Βίκτορα Σαρηγιαννίδη. Ο γεννημένος το 1929 στην Τασκένδη επιστήμονας ανακάλυψε μια βασιλική νεκρόπολη στην πόλη Τιλία Τεπέ του Αφγανιστάν και έφερε στο φως 20.000 χρυσά αντικείμενα. Πρόκειται για μια ανακάλυψη, η οποία θεωρείται από πολλούς ως η σημαντικότερη αρχαιολογική ανακάλυψη του 20ού αιώνα.
«Οι θησαυροί που σώθηκαν» είναι ο τίτλος της έκθεσης, που φιλοξενεί μέχρι τις 3 Οκτωβρίου το γερμανικό μουσείο. Πρόκειται για σπάνιους καλλιτεχνικούς θησαυρούς που κατάφεραν να γλιτώσουν οι συνεργάτες του Εθνικού Μουσείου της Καμπούλ από τα χέρια των Σοβιετικών και των Ταλιμπάν.
230 αντικείμενα παρουσιάζονται σε οχτώ ειδικά διαμορφωμένες σκοτεινές και φωτεινές αίθουσες. Οι σκοτεινές αίθουσες φιλοξενούν τα πολύτιμα εκθέματα από τέσσερις πόλεις του Αφγανιστάν όπου έγιναν ανασκαφές: τις Τέπε Φουλόλ, Αϊ Κανούμ, Τιλία Τεπέ και Μπεγκράμ. Οι φωτεινές αίθουσες φιλοξενούν τεράστιες οθόνες αφής με τη βοήθεια των οποίων ο επισκέπτης μπορεί να πάρει πληροφορίες για τη μακραίωνη ιστορία της χώρας, τις ανασκαφές και τα εκθέματα.
Κίονες, αγαλματίδια, αγγεία, γυάλινα σκεύη, πολύτιμα κοσμήματα μαρτυρούν πως κάποτε η περιοχή ήταν ένα μεγάλο σταυροδρόμι πολιτισμών, όπου ενώνονταν οι δρόμοι του μεταξιού, εκτεινόταν από τη βόρεια Ινδία μέχρι την κεντρική Ασία και ο Μέγας Αλέξανδρος είχε αφήσει ανεξίτηλη τη σφραγίδα του.
Οι πολύτιμοι θησαυροί κατάφεραν σε μεγάλο βαθμό να σωθούν χάρη στην εχεμύθεια των συνεργατών του Εθνικού Μουσείου της Καμπουλ. Ενός μουσείου το οποίο ιδρύθηκε το 1922 και το οποίο κάποτε διέθετε περί τις 100.000 εκθέματα. Η σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν το 1979 κατέστρεψε ένα μεγάλο μέρος των υποδομών. Ενα χρόνο πριν από την αποχώρηση των Σοβιετικών, το 1989, επικρατούσε στη χώρα ένα πολιτικό χάος το οποίο ευνόησε την άνοδο των μουτζαχεντίν το 1992. Τα χρόνια εκείνα, οι κλοπές, οι λεηλασίες και οι καταστροφές πολιτιστικών αγαθών ήταν καθημερινότητα. Το 2001, οι Ταλιμπάν αποφάσισαν να καταστρέψουν όλα τα αγάλματα του Εθνικού Μουσείου της Καμπούλ και περίπου 2.000 κομμάτια αφανίστηκαν. Η προνοητικότητα και η εχεμύθεια των συνεργατών του Εθνικού Μουσείου κατάφεραν να σώσουν ένα κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας. Το 1988 είχαν μεταφέρει στο θησαυροφυλάκιο της κεντρικής τράπεζας, το οποίο βρισκόταν στα υπόγεια του προεδρικού μεγάρου, σημαντικά κομμάτια. Οταν οι πολιτικοί προϊστάμενοι ρωτούσαν τους συνεργάτες του μουσείου πού πήγαν οι αρχαιολογικοί θησαυροί και κυρίως τα κοσμήματα, εκείνοι απαντούσαν πως εκλάπησαν πιθανότατα για να τα λιώσουν και να τα πουλήσουν. Μια πολύ αληθοφανής και πιστευτή απάντηση, αφού στην πράξη έτσι γινόταν.
Μόλις το 2004 η κυβέρνηση στην Καμπούλ παραδέχθηκε ότι οι πολύτιμοι θησαυροί δεν είχαν χαθεί και με διεθνή υποστήριξη στάθηκε δυνατόν από το 2006 να παρουσιαστούν κατ’ αρχάς στο Παρίσι και στη συνέχεια στο Τορίνο, το Αμστερνταμ, στην Ουάσιγκτον, στο Σαν Φραντσίσκο, το Χιούστον και στην Οτάβα.
Εκθέματα εντυπωσιακά, τα οποία «στόχο έχουν να δείξουν πως το Αφγανιστάν δεν είναι μόνο μια χώρα φτωχή όπου γίνονται πόλεμοι και δρουν οι Ταλιμπάν», όπως μας είπε σε άπταιστα ελληνικά ο κ. Ομάρ Σουλτάν, υφυπουργός Πολιτισμού. Ο ίδιος σπούδασε αρχαιολογία στη Θεσσαλονίκη με καθηγητή τον Μανόλη Ανδρόνικο και όπως μας επισημαίνει, σε όποια αίθουσα της έκθεσης κι αν στρέψεις το βλέμμα σου, θα συναντήσεις την Ελλάδα. Ο κ. Σουλτάν μάς λέει πως είναι πολύ υπερήφανος που τόσο πολλά αρχαιολογικά ευρήματα, που έλκουν την καταγωγή τους από την Ελλάδα, βρίσκονται στην πατρίδα του. «Η παρουσία της Ελλάδας ξεκίνησε με τον Μέγα Αλέξανδρο στο Αφγανιστάν. Σε όποια αίθουσα και να πάτε θα δείτε την Ελλάδα. Και πρώτα από όλα στην πόλη Αϊ Κανούμ, είναι η Αλεξάνδρεια επί του Ωξου. Αν πάτε εκεί, θα νομίζετε ότι είστε στην Ελλάδα», μας λέει ο υφυπουργός Πολιτισμού.
Ο κ. Σουλτάν ελπίζει η ελληνική κυβέρνηση να προσκαλέσει την έκθεση και δεν παραλείπει να ευχαριστήσει την Ελλάδα για τη συμβολή της στη διάσωση του Εθνικού Μουσείου της Καμπούλ. «Η Ελλάδα μάς βοήθησε, όταν ήταν υπουργός Πολιτισμού ο κ. Βενιζέλος. Μας έδωσε 750.000 δολάρια και φτιάξαμε το μουσείο. Επίσης το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο –εκεί όπου εγώ σπούδασα– μας δίνει υποτροφίες. Εχουμε οχτώ φοιτητές που σπουδάζουν αρχαιολογία», τονίζει ο κ. Σουλτάν.
Η έκθεση και η αποστολή
Η έκθεση για τους θησαυρούς που σώθηκαν στο Αφγανιστάν έχει και μια ιδιαίτερη σημασία για τη Γερμανία. Το τελευταίο διάστημα υπάρχει στη χώρα μια μεγάλη συζήτηση για το εάν και πόσο η γερμανική στρατιωτική αποστολή θα πρέπει να παραμείνει στο Αφγανιστάν. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη γερμανική στρατιωτική αποστολή στο εξωτερικό μετά τον B΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και η κοινή γνώμη είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη στο θέμα. Η κυβέρνηση προσπαθεί να πείσει με κάθε τρόπο πως η γερμανική στρατιωτική παρουσία είναι απαραίτητη. Ο Ρόμπερτ Φλεκ, διευθυντής του μουσείου στη Βόννη, είναι πάντως σαφής και θέλει να τονίσει, όπως μας λέει, πως τα κριτήρια της έκθεσης είναι καθαρά καλλιτεχνικά και ουδόλως πολιτικά. Στόχος της έκθεσης είναι να παρουσιάσει τα πολύτιμα αρχαιολογικά ευρήματα και να καταδείξει πως αυτή η τόσο μακρινή για μας χώρα ήταν κάποτε στο επίκεντρο ενός πολιτισμού και ενός κόσμου που γνώριζε μεγάλη άνθηση.
Η έκθεση, η οποία θα παραμείνει στη Βόννη μέχρι τον Οκτώβριο, είναι άγνωστο εάν και πότε θα επιστρέψει στην Καμπούλ, λόγω των επικίνδυνων συνθηκών που συνεχίζουν να επικρατούν.
Hμερομηνία δημοσίευσης: 27-06-10
Της Μαριας Pηγουτσου
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_1_27/06/2010_405751
Λεπτοδουλεμένα διαδήματα, απεικονίσεις της Αφροδίτης, του Διόνυσου και της Αριάδνης σε αριστοτεχνικά σμιλεμένα χρυσά βραχιόλια και δαχτυλίδια, δράκοι που στρογγυλοκάθονται σε λεπτούτσικα σκουλαρίκια, χτένες από πολύτιμο ελεφαντόδοντο, είναι κάποια μόνο από τα εντυπωσιακά εκθέματα που απλώνονται σε μια σκοτεινή, φειδωλά φωτισμένη αίθουσα του Μουσείου Τέχνης της Ομοσπονδιακής Γερμανίας στη Βόννη. Πρόκειται για ένα μικρό τμήμα από τους θησαυρούς που έφερε στο φως η ανασκαφική ομάδα υπό τον ελληνικής καταγωγής αρχαιολόγο Βίκτορα Σαρηγιαννίδη. Ο γεννημένος το 1929 στην Τασκένδη επιστήμονας ανακάλυψε μια βασιλική νεκρόπολη στην πόλη Τιλία Τεπέ του Αφγανιστάν και έφερε στο φως 20.000 χρυσά αντικείμενα. Πρόκειται για μια ανακάλυψη, η οποία θεωρείται από πολλούς ως η σημαντικότερη αρχαιολογική ανακάλυψη του 20ού αιώνα.
«Οι θησαυροί που σώθηκαν» είναι ο τίτλος της έκθεσης, που φιλοξενεί μέχρι τις 3 Οκτωβρίου το γερμανικό μουσείο. Πρόκειται για σπάνιους καλλιτεχνικούς θησαυρούς που κατάφεραν να γλιτώσουν οι συνεργάτες του Εθνικού Μουσείου της Καμπούλ από τα χέρια των Σοβιετικών και των Ταλιμπάν.
230 αντικείμενα παρουσιάζονται σε οχτώ ειδικά διαμορφωμένες σκοτεινές και φωτεινές αίθουσες. Οι σκοτεινές αίθουσες φιλοξενούν τα πολύτιμα εκθέματα από τέσσερις πόλεις του Αφγανιστάν όπου έγιναν ανασκαφές: τις Τέπε Φουλόλ, Αϊ Κανούμ, Τιλία Τεπέ και Μπεγκράμ. Οι φωτεινές αίθουσες φιλοξενούν τεράστιες οθόνες αφής με τη βοήθεια των οποίων ο επισκέπτης μπορεί να πάρει πληροφορίες για τη μακραίωνη ιστορία της χώρας, τις ανασκαφές και τα εκθέματα.
Κίονες, αγαλματίδια, αγγεία, γυάλινα σκεύη, πολύτιμα κοσμήματα μαρτυρούν πως κάποτε η περιοχή ήταν ένα μεγάλο σταυροδρόμι πολιτισμών, όπου ενώνονταν οι δρόμοι του μεταξιού, εκτεινόταν από τη βόρεια Ινδία μέχρι την κεντρική Ασία και ο Μέγας Αλέξανδρος είχε αφήσει ανεξίτηλη τη σφραγίδα του.
Οι πολύτιμοι θησαυροί κατάφεραν σε μεγάλο βαθμό να σωθούν χάρη στην εχεμύθεια των συνεργατών του Εθνικού Μουσείου της Καμπουλ. Ενός μουσείου το οποίο ιδρύθηκε το 1922 και το οποίο κάποτε διέθετε περί τις 100.000 εκθέματα. Η σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν το 1979 κατέστρεψε ένα μεγάλο μέρος των υποδομών. Ενα χρόνο πριν από την αποχώρηση των Σοβιετικών, το 1989, επικρατούσε στη χώρα ένα πολιτικό χάος το οποίο ευνόησε την άνοδο των μουτζαχεντίν το 1992. Τα χρόνια εκείνα, οι κλοπές, οι λεηλασίες και οι καταστροφές πολιτιστικών αγαθών ήταν καθημερινότητα. Το 2001, οι Ταλιμπάν αποφάσισαν να καταστρέψουν όλα τα αγάλματα του Εθνικού Μουσείου της Καμπούλ και περίπου 2.000 κομμάτια αφανίστηκαν. Η προνοητικότητα και η εχεμύθεια των συνεργατών του Εθνικού Μουσείου κατάφεραν να σώσουν ένα κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας. Το 1988 είχαν μεταφέρει στο θησαυροφυλάκιο της κεντρικής τράπεζας, το οποίο βρισκόταν στα υπόγεια του προεδρικού μεγάρου, σημαντικά κομμάτια. Οταν οι πολιτικοί προϊστάμενοι ρωτούσαν τους συνεργάτες του μουσείου πού πήγαν οι αρχαιολογικοί θησαυροί και κυρίως τα κοσμήματα, εκείνοι απαντούσαν πως εκλάπησαν πιθανότατα για να τα λιώσουν και να τα πουλήσουν. Μια πολύ αληθοφανής και πιστευτή απάντηση, αφού στην πράξη έτσι γινόταν.
Μόλις το 2004 η κυβέρνηση στην Καμπούλ παραδέχθηκε ότι οι πολύτιμοι θησαυροί δεν είχαν χαθεί και με διεθνή υποστήριξη στάθηκε δυνατόν από το 2006 να παρουσιαστούν κατ’ αρχάς στο Παρίσι και στη συνέχεια στο Τορίνο, το Αμστερνταμ, στην Ουάσιγκτον, στο Σαν Φραντσίσκο, το Χιούστον και στην Οτάβα.
Εκθέματα εντυπωσιακά, τα οποία «στόχο έχουν να δείξουν πως το Αφγανιστάν δεν είναι μόνο μια χώρα φτωχή όπου γίνονται πόλεμοι και δρουν οι Ταλιμπάν», όπως μας είπε σε άπταιστα ελληνικά ο κ. Ομάρ Σουλτάν, υφυπουργός Πολιτισμού. Ο ίδιος σπούδασε αρχαιολογία στη Θεσσαλονίκη με καθηγητή τον Μανόλη Ανδρόνικο και όπως μας επισημαίνει, σε όποια αίθουσα της έκθεσης κι αν στρέψεις το βλέμμα σου, θα συναντήσεις την Ελλάδα. Ο κ. Σουλτάν μάς λέει πως είναι πολύ υπερήφανος που τόσο πολλά αρχαιολογικά ευρήματα, που έλκουν την καταγωγή τους από την Ελλάδα, βρίσκονται στην πατρίδα του. «Η παρουσία της Ελλάδας ξεκίνησε με τον Μέγα Αλέξανδρο στο Αφγανιστάν. Σε όποια αίθουσα και να πάτε θα δείτε την Ελλάδα. Και πρώτα από όλα στην πόλη Αϊ Κανούμ, είναι η Αλεξάνδρεια επί του Ωξου. Αν πάτε εκεί, θα νομίζετε ότι είστε στην Ελλάδα», μας λέει ο υφυπουργός Πολιτισμού.
Ο κ. Σουλτάν ελπίζει η ελληνική κυβέρνηση να προσκαλέσει την έκθεση και δεν παραλείπει να ευχαριστήσει την Ελλάδα για τη συμβολή της στη διάσωση του Εθνικού Μουσείου της Καμπούλ. «Η Ελλάδα μάς βοήθησε, όταν ήταν υπουργός Πολιτισμού ο κ. Βενιζέλος. Μας έδωσε 750.000 δολάρια και φτιάξαμε το μουσείο. Επίσης το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο –εκεί όπου εγώ σπούδασα– μας δίνει υποτροφίες. Εχουμε οχτώ φοιτητές που σπουδάζουν αρχαιολογία», τονίζει ο κ. Σουλτάν.
Η έκθεση και η αποστολή
Η έκθεση για τους θησαυρούς που σώθηκαν στο Αφγανιστάν έχει και μια ιδιαίτερη σημασία για τη Γερμανία. Το τελευταίο διάστημα υπάρχει στη χώρα μια μεγάλη συζήτηση για το εάν και πόσο η γερμανική στρατιωτική αποστολή θα πρέπει να παραμείνει στο Αφγανιστάν. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη γερμανική στρατιωτική αποστολή στο εξωτερικό μετά τον B΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και η κοινή γνώμη είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη στο θέμα. Η κυβέρνηση προσπαθεί να πείσει με κάθε τρόπο πως η γερμανική στρατιωτική παρουσία είναι απαραίτητη. Ο Ρόμπερτ Φλεκ, διευθυντής του μουσείου στη Βόννη, είναι πάντως σαφής και θέλει να τονίσει, όπως μας λέει, πως τα κριτήρια της έκθεσης είναι καθαρά καλλιτεχνικά και ουδόλως πολιτικά. Στόχος της έκθεσης είναι να παρουσιάσει τα πολύτιμα αρχαιολογικά ευρήματα και να καταδείξει πως αυτή η τόσο μακρινή για μας χώρα ήταν κάποτε στο επίκεντρο ενός πολιτισμού και ενός κόσμου που γνώριζε μεγάλη άνθηση.
Η έκθεση, η οποία θα παραμείνει στη Βόννη μέχρι τον Οκτώβριο, είναι άγνωστο εάν και πότε θα επιστρέψει στην Καμπούλ, λόγω των επικίνδυνων συνθηκών που συνεχίζουν να επικρατούν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου